Specialer dan speciaal!

 

Nooit persoonlijk

Maar je maakt mij niet zo snel gek, gelukkig. Ik ben vrij nuchter, straal rust uit en ik weet: achter elk gedrag zit iets. Ik krijg stevige verwensingen naar mijn hoofd geslingerd, maar die zijn nooit persoonlijk bedoeld. De leerlingen botvieren hun frustraties ‘gewoon’ op degene bij wie ze zich het veiligst voelen, bij mij. Ik leg ze altijd uit: ik snap waarom je doet wat je doet, maar dat maakt je gedrag niet oké. Het is me in deze klas nog niet gebeurd, maar het kán fysiek worden. Dan moeten we een leerling met z’n vieren tegen de grond werken. Maar bang ben ik nooit geweest. Alle collega’s lijken een speciale sensor ingebouwd te hebben: bij het minste gestommel of gerommel komen we als mieren uit een mierenhoop tevoorschijn om in te springen als dat nodig is.

Kunst

Zelfs in mijn relatief rustige klas is elke dag een pedagogische uitdaging, en voor sommige collega’s geldt dat nog sterker. Het is aan ons om de leerlingen om te leren gaan met hun beperkingen, zodat ze hun plekje in de maatschappij kunnen vinden. Daarbij horen ook de vakken waar ze vaak minder feeling mee hebben, zoals Nederlands, Engels en rekenen. De kunst is om ze te laten zien waarom die tóch belangrijk zijn. Om een baan te krijgen, zul je moeten weten hoe je een sollicitatiebrief schrijft of een cv opstelt. En als je voor iemand een tafel van 2 vierkante meter moeten maken, moet je wel weten hoe je een oppervlakte berekent. 

Tóch kennis overbrengen

Maar de concentratieboog van de leerlingen is kort. Ik ben continu bezig om orde te houden. Het is een aaneenschakeling van potloden die van elkaar afgepakt worden, gummetjes die door de klas vliegen en gewiebel op stoelen. Langer dan tien minuten moet de instructie niet duren. Zelfs dan kan ik nog onderbroken worden, omdat een leerling er met een eigen ervaring op inhaakt. Als zo’n verhaal aansluit bij het doel van de les, dan vind ik dat prima: vertel maar over de taart die je met je oma gebakken hebt. Voor wat, hoort wat ten slotte: ik luister naar jou, en jij daarna naar mij. Zo lukt het om tóch kennis over te brengen, ondanks de uitdagingen waar de leerlingen voor staan.

Weer op scherp

Hiervoor werkte ik dertien jaar in het regulier onderwijs. Ik was daar een beetje klaar mee, het was een sleur geworden. Op het Vierbeek College word ik weer op scherp gezet, de dynamiek kan in een minuut omslaan, dat daagt me uit. In het speciaal onderwijs zijn bovendien meer doorgroeimogelijkheden. Je kunt zorgcoördinator worden bijvoorbeeld, of aansluiten bij werkgroepen waarmee je – meer dan in het regulier onderwijs – echt verschil kunt maken voor leerlingen.

Fijne kneepjes

Ik nam natuurlijk mijn jarenlange onderwijservaring mee en voelde me altijd al thuis bij de pedagogische aspecten van het leraarschap, maar de kneepjes van dit speciale vak leer je van je collega’s. Het eerste jaar werd ik bovendien begeleid door een mentor: iedere dag namen we even door waar ik tegen aangelopen was, wat ik een volgende keer anders zou doen, en wat de pareltjes waren. Je kunt hier altijd bij iemand terecht: die wetenschap alleen al geeft rust.  

Dealen met uitdagingen

Niet iedereen kan of wil dealen met de uitdagingen waar mijn collega’s en ik iedere dag voor staan, en dat snap ik. Maar tegelijkertijd krijg je er veel voor terug: de lol die de leerlingen en ik iedere dag samen hebben, de bedankjes voor de ‘leuke online les’, de oud-leerlingen die aan het begin van het nieuwe schooljaar even mijn klas binnen lopen voor wat veiligheid, het vertrouwen dat ik krijg, zodra leerlingen eenmaal voelen: zij kijkt voorbij mijn gedrag, zij ziet wie ik ben. Ik zocht een nieuwe uitdaging en vond iets wat specialer is dan speciaal: ik zit hier goed!’